Głównym źródłem witaminy D dla organizmu jest synteza skórna zachodząca z udziałem promieni słonecznych. Ze względu na kąt padania promieni słonecznych, synteza ta jest optymalna wiosną i latem, ale tylko w niektórych godzinach w ciągu dnia. Niedobory witaminy D są więc bardzo powszechne z uwagi na położenie geograficzne Polski. Witamina ta reguluje wiele procesów zachodzących w organizmie. Jej niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Co warto wiedzieć o witaminie D? Kiedy rozpocząć suplementację? Czym jest poziom suboptymalny witaminy D? Sprawdź!
Witamina D – co warto o niej wiedzieć?
Uważa się, że główną funkcją witaminy D jest kontrola gospodarki wapniowo-fosforanowej. Ogólnie witaminę D możemy podzielić na dwie formy. Pierwsza produkowana jest przez rośliny i grzyby, natomiast drugim źródłem witaminy D są niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego. Synteza witaminy D zachodzi też przez skórę, na co wpływa promieniowanie słoneczne. Wiele czynników, w tym zachmurzenie czy zanieczyszczenie powietrza może hamować syntezę skórną. Ponadto spożycie tej witaminy wraz z pożywieniem bywa często dla naszego organizmu niewystarczające.
Obie przedstawione formy witaminy D są nieaktywne biologicznie, dlatego muszą być metabolizowane. W wątrobie witamina ta ulega konwersji do głównej, krążącej postaci witaminy D, a następnie transportowana jest do nerek, gdzie przekształca się w formę aktywną. Witamina D należy do czterech witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
Kiedy wykonać badanie poziomu witaminy D?
Jeżeli podejrzewamy niedobór witaminy D w organizmie, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza rodzinnego, który zleci odpowiednie badania i pokieruje naszym dalszym leczeniem.Badania warto zrobić szczególnie wówczas, gdy doskwierają nam zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, cierpimy na alergie, przyjmujemy na stałe leki, często łapiemy infekcje, jesteśmy ciągle zmęczeni, borykamy się z zaburzeniami wchłaniania, chorobami nerek, wątroby czy układu nerwowego, mamy problemy sercowo-naczyniowe lub metaboliczne.
Jakie powinno być stężenie witaminy D w organizmie?
Aby ocenić stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D, najczęściej wykonuje się pomiar całkowity stężenia 25 (OD) D, czyli sumy metabolitów 25 (OH) D3 oraz 25 (OH) D2. Należy więc mieć na uwadze, że obowiązujące normy stężenia witaminy D nie obejmują oddzielnych metabolitów, ale wspomnianą sumę.
Wyróżnić można więc następujący podział:
- 0-10 ng/ml – oznacza to ciężki niedobór witaminy D. Zaleca się konsultację z lekarzem w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia witaminą D.
- 10-20 ng/ml – taki poziom witaminy D wskazuje na znaczny niedobór. Należy więc upewnić się, że stosujemy prawidłową dawkę witaminy D w stosunku do naszej masy ciała i ewentualnie dokonać korekty pod okiem specjalisty.
- 20-30 ng/ml – wynik w tych granicach będzie świadczył o suboptymalnym stężeniu witaminy D.
- 30-50 ng/ml – wynik w granicach 30 do 50 ng/ml wskazuje na prawidłowy poziom witaminy D (stężenie optymalne). Zaleca się więc utrzymanie stężenia w tym przedziale.
- 50-100 ng/ml – oznacza to wysokie stężenie witaminy D. Warto skonsultować się z lekarzem w celu korekty dotychczasowego postępowania. Najczęściej zaleca się zaprzestanie suplementacji albo zmniejszenie dawki witaminy D.
- 75-100 ng/ml – taki poziom stężenia 25 (OH) D w surowicy krwi jest wskazaniem do powstrzymania się od suplementacji witaminą D przez określony czas, który ustala się wraz z lekarzem.
- 100 ng/ml i powyżej – to stężenie toksyczne, należy więc przerwać suplementację, a na zlecenie lekarza ocenić poziom wapnia w surowicy i w moczu oraz monitorować stężenie witaminy D w zaleconych przez specjalistę odstępach, aż do uzyskania stężenia optymalnego.
Suplementacja witaminy D powinna uwzględniać m.in. wiek pacjenta, styl życia czy ekspozycję na słońce. U niektórych z nas zapotrzebowanie organizmu na witaminę D3 może być wyższe. Suplementację witaminą D uzależnia się też od masy ciała danej osoby. Pacjenci o prawidłowej masie ciała mogą potrzebować innej dawki niż osoby otyłe.
Systematyczne sprawdzanie poziomu witaminy D warto praktykować u seniorów i kobiet w ciąży, a także u osób ze schorzeniami endokrynologicznymi, metabolicznymi, schorzeniami w obrębie układu krążenia, wątroby i nerek. Regularne badania powinni wykonywać również pacjenci cierpiący na jedną z chorób autoimmunologicznych lub chorób cywilizacyjnych.
Zbyt niski poziom witaminy D – co zrobić?
Jak już wiemy, optymalnym stężeniem witaminy D w organizmie jest wynik 25 (OH) D w granicach 30-50 ng/ml. Jej niedobór powinien być więc uzupełniony. Jak dawkować witaminę D? Lecząc niedobór witaminy D i dążąc do jej optymalnego stężenia, trzeba przebywać pod stałą kontrolą lekarza, który wdroży odpowiednie dawkowanie witaminy D na podstawie wyników badań pacjenta. W Polsce do leczenia niedoborów witaminy D3 najczęściej używa się cholekalcyferolu lub kalcyfediolu.
Nadmiar witaminy D – czy jest możliwy?
Nie ma możliwości, aby zbyt wysokie stężenie witaminy D było wynikiem nadmiernej syntezy skórnej czy dostarczania jej wraz z pożywieniem. Do nadmiernego gromadzenia się tego pierwiastka nie doprowadza też prawidłowa suplementacja. Ryzyko przedawkowania witaminy D wynika więc najczęściej z nieprawidłowo prowadzonej suplementacji. Taki stan jest możliwy do rozpoznania poprzez określenie 25 (OH) D we krwi. Wynikom powyżej 150 ng/ml może towarzyszyć poważna hiperkalcemia lub hiperkalciuria oraz krytycznie niska aktywność hormonu przytarczyc. W trosce o swoje zdrowie, ewentualną suplementację należy więc prowadzić pod kontrolą lekarza i trzymać się zalecanej dziennej dawki.
Przyczyny i objawy niedoboru witaminy D
Witamina D ma wpływ na cały organizm, w tym na tkankę kostną, jelita czy nerki. Niskiemu poziomowi stężenia 25 (OH) D we krwi może sprzyjać otyłość, choroby wątroby, nerek oraz stosowanie niektórych leków czy upośledzone wchłanianie tłuszczów.
Do objawów znacznych niedoborów tego pierwiastka można zaliczyć natomiast zwiększoną podatność na infekcje, krzywicę i osteomalację oraz ryzyko niskoenergetycznych złamań szkieletu. Na niskie stężenie witaminy D bardziej podatni mogą być pacjenci z nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycą. Niedoborom sprzyjać może również choroba niedokrwienna serca czy choroby autoimmunologiczne. Warto też wspomnieć o chorobach, w których dochodzi do zaburzeń wchłaniania. Są to m.in. choroby zapalne jelit, zespół jelita krótkiego, nieswoiste zapalenie jelit czy choroba trzewna.Niedobór witaminy D może być związany także z nadczynnością przytarczyc oraz większym prawdopodobieństwem występowania insulinooporności. Wyrównanie poziomu witaminy D może powodować odwrócenie niektórych zjawisk.
Witamina D w szeroki sposób oddziałuje na nasz organizm. Jej niedobory mogą wiązać się z szeregiem niekorzystnych dla naszego zdrowia konsekwencji. Ma ona znaczący wpływ na odporność organizmu, na nasze kości, układ nerwowy, układ sercowo-naczyniowy i wiele innych. W celu oceny stanu zaopatrzenia organizmu w witaminę D wykonuje się pomiar całkowity stężenia 25 (OH) D. To, w jakiej dawce powinniśmy przyjmować witaminę D3, uzależnione jest od obowiązujących norm, naszych wyników badań i zaleceń lekarza.
W Exim Pharma zajmujemy się produkcję kontraktową również pod marką własną. Sprawdź naszą ofertę.
Powyższy artykuł nie stanowi porady medycznej. Na nasze zdrowia wpływ ma dieta, aktywność fizyczna i prowadzony styl życia. Suplementy diety mogą tylko pomóc w uzupełnieniu pewnych niedoborów. Przed rozpoczęciem suplementacji zasięgnijmy porady lekarza.
